طرح باغ دولت آباد یکی از اصیل ترین و بدیع ترین طرح های باغ ایرانی است. این باغ به دو بخش اندرونی و بیرونی تفکیک شده است، زیرا از نوع باغهای سکونتی- حکومتی شمرده می شود. بخش اندرونی محل سکونت حاکم و خانواده اش، قسمت بیرونی مخصوص میهمانها و اجرای مراسم بوده است، که این قسمت در انتهای محور اصلی باغ و متصل به دیوار جنوبی آن تعبیه شده است. ساختمان پلان باغ به صورت تقاطع دو خط عمودی و افقی می‌باشد، و در تقاطع محورهای اصلی بناهایی چون: سردر ورودی، میدان جلوخان، عمارت تهرانی، بهشت آیین، تالار آیینه، دیوانخانه، آب انبار، دژ نگهبانی، اصطبل‌ها، ساختمان هشت و ابنیه خدماتی قرار گرفته اند.

کم نظیرترین بنای این مجموعه عمارت هشتی و بادگیر آن است که تلفیق جریان آب و هوا در آن به زیباترین شکل صورت گرفته است. بنای بادگیر شاخص ترین ساختمان مجموعه محسوب می شود. کوشکی است با طرح هشت وجهی شامل تالار و صُفّه. حوضی از سنگ مرمر در وسط، زیر بادگیر قرار دارد.

یکی دیگر از موارد حائز اهمیت در طرح بناهای باغ دولت آباد، نورپردازی‌هایی است که در سقف و پنجره ی حجره ها به کار رفته است. کاربرد آنها تنها روشن ساختن فضا نیست؛ بلکه نور طبیعی از طریق شیشه‌های رنگی به داخل حجره‌ها وارد و تصاویری بسیار زیبا و چشم نواز خلق می کند.